ٻٻر، درزي ـ

15 سينٽي ميٽر جسامت جو هي پکيئڙو سڄي سنڌو ماٿري ۽ پوري هندستان، سري لنڪا ۽ بنگلا ديش ۾ ٿئي ٿو. لڳ جي مند ۾ هيڊو مٿو، ڪنن ۽ ڪنڌ تائين گهرو ناسي هوندو آهي. چنهب ڪارسري ناسي ٿئيس ٿي. پٺي عام طور ناسي ڀوري ٿئيس ٿي. ۽ جسم تي ڪارا ناسي هيڊا ۽ ڀورا لينگها ٿينس ٿا. ٻولي نرم ’چِٽ ..چِٽ .. چِٽ‘ اٿس، جنهن جي پڇاڙيءَ ۾ سيٽي دار ’چِيڪ .. ي ..ي‘ ڪندو آهي ان جو سڏ ’چِٽ چِٽ چِٽ‘ آهي. اَ جي فصلن کي وڏو نقصان رسائي ٿو پر ان لحاظ کان فائديمند به آهي ته فصلن جا جيت کائي ٿو. خاص ڪري ٻچن کي نپائڻ وقت زمين تي ڪريل ٻجن ۽ خوراڪ جي کوج ۾ ٽپا ڏيندو نظر ايندو آهي. يا وري گاهن جي سنگن تان ٻج چڳيندو آهي. پڇ اڪثر لوڏيندو رهندو آهي. سياري ۾ مقامي طور رلندو رهندو آهي ۽ روايتي جاءِ تي گڏجي آرام ڪندا آهن. نر آکيرا جوڙڻ مهل گڏجي وڏو شور ڪندا آهن، جنهن مان سندن جوش خروش صاف ڏسبو آهي. ٻَٻر يا درزي پکي (Tailor bird) پنھنجو آکيرو باقاعدي اُڻندو آھي، ان ڪري ئي مٿس اھو نالو پيو آھي. اهو پکي پوکن، ساريال، گاهير ميدانن، وڻن ۽ تِمر ۾ رهي ٿو. مارچ کان آڪٽوبر ۾ لڳ ڪري ٿو، پر ان جو دارومدار چؤماسي تي آهي. هي پکي مُرليءَ جهڙو آکيرو ٺاهيندو آهي، جنهن ۾ هيٺان کان ٽيوب جهڙو لنگهه اچڻ وڃڻ لاءِ ٿئي ٿو. اهو ٽنگيل آکيرو ڪنهن اڪيلي وڻ جي ٽاريءَ جي آخري ڇيڙي تي ٻڌل نظر ايندو آهي.
ٻَٻر پکيءَ جو آکيرو به عجيب ھوندو آھي. نَر ٻَٻر برسات جي مند ۾ گڏجي پنھنجا آکيرا ٺاھيندا آھن. ٻن ڪمرن وارا آکيرا ڏاڍي مھارت سان ٺاھيا ويندا آھن، ھڪ ڪمرو ٻئي جي مٿان ھوندو آھي. جڏھن آکيرا تياريءَ کي ويجھا ايندا آھن تڏھن مادين جو ولر اچي آکيرن جو معائنو ڪندو آھي. جيڪڏھن ڪنھن ماديءَ کي ڪو آکيرو مناسب لڳو ته ، اھا ان ۾ رھي پوندي آھي. ان کانپوءِ نَر پکي آکيرو مڪمل ڪري، ٻيو ٺاھڻ شروع ڪندو آھي. جيڪڏھن ھُو ٻه يا ٽي آکيرا ٺاھي سگھيو ته ھن کي ٻه يا ٽي زالون ملي وينديون.
هي پکي ڪراچيءَ کان اتر پنجاب تائين، ۽ ٿر ۽ ڪوهستان ۾ به ٿئي ٿو.